บริษัท ศรีราชาทุน จำกัด พ.ศ.๒๔๕๑ – ๒๔๘๙
บริษัท ศรีราชาทุน จำกัด พ.ศ.๒๔๕๑ – ๒๔๘๙
เมื่อบริษัทป่าไม้กระยาเลยศรีราชา ต้องใช้ทุนมากขึ้น เจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ จึงคิดแก้ปัญหาด้วยการจัดตั้งเป็นบริษัท ศรีราชาทุน จำกัด จดทะเบียนเมื่อ กันยายน พ.ศ. ๒๔๕๑ ต่อมา บริษัท บอร์เนียว จำกัด ได้มาเข้าหุ้นลงทุนร่วมด้วย ได้สร้างโรงเลื่อยขนาดใหญ่ ณ ที่ดินติดชายทะเลศรีราชา ขยายเส้นทางรถไฟ และขยายพื้นที่สัมปทานทำป่าไม้ไปถึงเมืองระยอง กิจการก้าวหน้าขึ้น แต่ภายหลังบริษัทบอร์เนียว กลับคิดเอาแต่ได้ฝ่ายเดียว และยังฟ้องร้องบริษัท ศรีราชาทุน จำกัด ว่าเป็นหนี้ห้าแสนบาทเศษ ในที่สุดท่านเจ้าพระยาสุรศักดิ์ก็ชนะคดี บริษัท บอร์เนียว ยอมคืนสัมปทานบริษัทให้ในวันที่ ๑ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๖๕ ขณะนั้นท่านเจ้าคุณฯ อายุ ๗๑ ปี ต่อมาอีกไม่กี่ปี ท่านเจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ ก็วางมือและ ได้โอนกิจการทั้งหมดไปเป็นของพระคลังข้างที่
ในปี พ.ศ. ๒๔๗๔ ภายหลังท่านเจ้าคุณฯ ถึงแก่อสัญกรรมไปแล้ว พระคลังข้างที่ได้เข้าดำเนินการต่อ เนื่องจากบริษัทฯเป็นหนี้พระคลังข้างที่อยู่จำนวนมาก ต่อมาได้เกิดสงครามโลกครั้งที่ ๒ โรงเลื่อยศรีราชาจึงตกอยู่ในความคุ้มครองของทหาร เมื่อสิ้นสงครามโลกครั้งที่ ๒ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ได้ซื้อกิจการโรงเลื่อยศรีราชาในปลายปี พ.ศ. ๒๔๘๙
ข้อมูลเพิ่มเติม :
- บริษัทศรีราชาทุน จำกัด มีทุนจดทะเบียน ๑,๕๐๐.๐๐๐ บาท ได้สัมปทานตั้งแต่วันที่ ๑ มิถุนายน ๒๔๕๑ เป็นระยะเวลา ๒๐ ปี เขตสัมปทาน ๙๖๐,๐๐๐ ไร่
- วันที่ ๑ กรกฎาคม ๒๔๗๖ บริษัทฯ ประสบอัคคีภัยครั้งใหญ่ กิจการต้องสะดุดลง จากนั้นพระคลังข้างที่ได้โปรดให้พระยามไหสวรรย์มาเป็นผู้ฟื้นฟูกิจการในปี พ.ศ. ๒๔๗๗ โรงเลื่อยจึงสมบูรณ์อีกครั้ง
